بررسی بینامتنی سیمای دنیا در اشعار خاقانی و نهج‌البلاغه

Authors

  • ثریا کریمی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
  • رامین محرمی دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
Abstract:

ژرار ژنت از محققان برجسته‌ی عرصه‌ی بینامتنیت، ارتباط و تعامل یک متن با متون یکدیگر را مطرح کرده است. یکی از گسترده‌ترین مفاهیم بینامتنی، تأثیرپذیری صریح و غیر صریح و ضمنی متون ادبی از منابع دینی از جمله نهج‌البلاغه است. در این پژوهش با رویکردی تحلیلی- توصیفی، روابط بینامتنی اشعار خاقانی با نهج‌البلاغه بر اساس نظریه‌ی بینامتنیت ژنت بررسی شده است. بین اشعار خاقانی و نهج‌البلاغه در سه سطح واژگان، تصویر و مضمون تعامل و گفتگومندی وجود دارد. خاقانی اغلب از تعبیرات دنیاستیزانه‌ی نهج‌البلاغه همانند فریبندگی دنیای پرنقش و نگار، ناپایداری و زودگذری دنیا، ملازمت دنیا با فقر، پوچی دنیا، عدم دلبستگی به دنیا و امثال اینها به صورت ترفندهای ادبی تصویرپردازی کرده است. او با توجه به رویکرد بینامتنی در تشبیه دنیا به مار، مادر، خشک آخر، جیحون آفت و تعبیرات دیگر به نهج‌البلاغه توجه داشته است. در سطح بینامتنیت ضمنی نیز مفاهیمی همچون بی‌عدالتی، بی‌وفایی و منافات عافیت با دنیا حاکی از ارتباط بینامتنی دو اثر است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی مفهوم فقر در اشعار خاقانی

خاقانی شروانی، سخنور بزرگ ادب فارسی در قرن ششم از شاعران گران‌مایه و از استادان درجه اول سخن پارسی می باشد؛ که در بسیاری از جنبه‌های سخنوری ممتاز محسوب  می شود. معانی به کار رفته در شعر خاقانی تا سالیان دراز به دلیل استفاده وی از استعارات، آرایه‌های هنری و به کار بردن اصطلاحات علمی ـ که سبک خاص وی را رقم می‌زند ـ مورد غفلت واقع شده بود. پیداش افکار و مفاهیم عارفانه در شعر فارسی، سبب شد تا بسیار...

full text

بررسی جنبه‏ ها و جلوه‏ های تمثیل در اشعار خاقانی

تمثیل یکی از مقوله‏های گسترده و پرکاربرد در اشعار شاعران دوره‏های گوناگون شعر فارسی است. با توجه به مهم بودن این موضوع، در کتب بیان و بلاغت تعریف‏های مختلفی برای آن بیان شده است. خاقانی که یکی از شاعران بلندآوازه و صاحب سبک دورۀ خود (سلجوقی) است، به مبحث تمثیل دیدی عمیق و ژرف دارد و هر اندیشه‏ای را مجال پرواز به اوج قله شامخ شعرش نیست. او آن قدر اوج گرفته است که دیگر کسی در خود یارای پیروی ندید...

full text

بینامتنی قرآنی در اشعار احمد شوقی

بینامتنی، نظریه ای است به منظور خوانش عمیق تر متن ادبی و دستیابی به ناگفته های آن. این نظریه به روابط بین متونی می پردازد که موجب آفرینش متن جدید می شود. قرآن کریم یکی از متونی است که سروده های بسیاری از شاعران با آن پیوند و ارتباط بر قرار نموده است؛ از جملۀ این شاعران احمد شوقی، شاعر معاصر مصری است که تعابیر و مفاهیم قرآنی به گونه ای هنرمندانه و با خلاقیتی خاص، توأم با ظرافت های ادبی در شعر او...

full text

نگاه خاقانی به دنیا

خاقانی، ـ اگر نگوییم بزرگترین ـ یکی از بزرگترین شاعران تصویر آفرین و ترکیب ساز ادب پارسی است. یکی از موضوعاتی که در تصویرگری خاقانی بازتاب گسترده ای دارد، دنیا است. تصاویری که خاقانی در اشعار خود از دنیا ارائه کرده، تصاویری دنیا نکوه، تاریک، و تحقیرآمیز می باشد. لذا در این پژوهش، نگارنده ضمن بحث در باره ی نگاه شاعر به دنیا، تلاش کرده است تا عوامل موثر در شکل گیری نگرش شاعر و تشکیل صور خیال برسا...

15 صفحه اول

بررسی مناسبات بینامتنی اشعار اقبال لاهوری و قرآن

نظریه ی بینامتنی حاصل رویکرد زبان شناختی به ادبیات  است که هر متن ادبی را زاییده ای از متون گذشته یا معاصر  می داند؛ به گونه ای که متن تازه(حاضر) خلاصه ای از متن یا متون متعدد (غایب) است. هدف از این پژوهش « واکاوی مناسبات بینامتنی اشعار اقبال لاهوری و قرآن» است، که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد زبان شناختی، روابط بینامتنی میان اشعار اقبال لاهوری و قرآن کریم را بیان کرده است. رابطه های موجود ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 4

pages  43- 64

publication date 2019-03-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023